"Mecliste bana 'felaket turisti' olduğumu söylediler," diyor, "Daha İyi Bir Macaristan İçin" sloganlı, aşırı sağcı, radikal muhalefet partisi Jobbik'in başkanı Gábor Vona. Parti 15 Mart'ta Budapeşte'de Muhafızların Gyöngyöspata köyünü hedef almasına karar verdi. Vona "Orada onlarla birlikte olduğumu inkâr etmiyorum. Felaketi duydum, gördüm," dedi.
Bu satırların yazarı olan muhabirin Gyöngyöspata'da karşılaştığı ilk kişi Piroska'ydı; yaklaşık 35 yaşında, Roman mahallesinin merkezindeki bir evin yanında duran bir kadın. Köydeki Roman azınlık ayrı bir kesimde, Macar çoğunluğun ikamet ettiği konutlardan biraz daha derme çatma evlerde yaşıyor; ama ne kargaşa ne de sefalet var orada. En azından evler ve bahçeler söz konusu olduğunda her şey oldukça yerli yerinde.
Piroska bana "ONLAR"ın her sabah marşlarını söyleyerek burayı arşınladığını, geceleri de pencelerine projektör tuttuklarını söylüyor. Bütün bunlar, Piroska'nın ailesi köyün en düzgün ailelerinden sayılmasına rağmen gerçekleşiyor.
Peki kim "ONLAR"? Genellikle postal giyiyorlar, kimilerinde kamuflaj desenli kıyafet var, ama çoğunluğu siyah pantolon, beyaz gömlek ve arkasında "Daha güzel bir gelecek için" yazan siyah yelekler giyiyor. "Vatandaşları korumak" için kurdukları derneğin adı bu, ama aslında onlar Roman nüfusu korkutup yıldırmaya gelen bildik faşist muhafızlar.
Bu gruplardan birinin lideri olan Tamás Eszes, çok sayıda Romanın hırsızlık yaptığına ve geçimsiz olduklarına ilişkin şikâyetler üzerine sadece köyde neler olup bittiğini kendi gözleriyle görmek istediklerini iddia ediyor. O ve adamları çoktan köyü terk etmiş olmalıydılar, ama iddialara göre Macar nüfus kalmalarını talep etmiş. Eszes Roman olmayan halkın askerlerin nihayet çıka gelmesinden memnuniyet duyduğunu ileri sürüyor.
Piroska'ya yerel Macar halkın Muhafızlar hakkında ne düşündüğünü sorduğumda, hemşerilerinin bu konuda ikiye ayrıldığını söylüyor: Muhafızların gelmesinden memnun olanlar ve onlardan bıkmış olanlar. İnsanlar markete, doktora giderken, otobüs beklerken, nerede olurlarsa olsunlar, etrafta çok sayıda "Muhafızcı" bulunuyor.
"Abartmıyorum: Irkçılık bu," diye ısrar ediyor, Roman hakları ve özgürlüğü için mücadele veren tanınmış bir Macar sivil toplum kuruluşunun yöneticisi olan öfkeli Aladár Horváth. Etrafında yaklaşık 500 kişi var; yarısı Budapeşte'den çeşitli sivil toplum örgütlerinin üyeleri, diğer yarısı yerel Roman halkı.
Toplanmalarının amacı Muhafızların kendilerinde bu yetkiyi görmesi ve –herhangi bir suç işlendiğinde güç kullanmaya yetkili tek merci olan– polisin gerekli adımları atmamasına dikkat çekmek. Daha açık söyleyecek olursak, polis ancak iş Romanları –sözgelimi hırsızlık suçundan– takibe almaya gelince harekete geçiyor, ama yasadışı ırkçı bir birlik bir köyü iki hafta boyunca devriye gezdiğinde hiçbir şey yapmıyor.
Köydeki pansiyonun sahibi olan Magdolna Bernáth aktivistleri orada bir sene, ya da en azından haftanın üç gününü geçirmeye davet ediyor. "Bir iki saatliğine gelirlerse Gyöngyöspata köyündeki durumun gerçek yüzünü göremeyeceklerdir," diyor. Çözümün ne olduğu sorusuna cevabıysa basit: Herkes çalışmalı.
Karnını doyurmak istiyorsan para kazanmalısın – köyün işkadınının çözüm reçetesi bu. "Çingeneler"in çalışmak istemediğini söylemiyor; sadece, herkese yetecek kadar bedava ürün elde edilebilecek geniş ve verimli toprakların uzun süredir boş bırakıldığını belirtiyor.
Bu arada köydeki Roman çocuklar coşkuyla Macar şair Sándor Petőfi'nin eserini okuyorlar, çünkü yılın bu zamanlarında tüm ülkede 1848 devrimi kutlanıyor. Macaristan'da herkes, Roman çocuklar bile, şu dizeleri bilir:
"Macarların Tanrı'sı, Sana ant içeriz, Sana ant içeriz ki – artık köle olmayacağız!"
Macaristan'ın Gyöngyöspata bölgesinde ırkçı grupların Çingeneleri hedef alan hareketlerini ayrıntılı bir biçimde aktaran aşağıdaki haber "Çek RADYO 1" isimli radyo kanalında yayınlandıktan sonra Gwendon Albert'in çevirisi ile İngilizce olarak ROMEA isimli sitede yayınlanmıştır. Sözkonusu haberi konunun daha iyi anlaşılabilmesi için izleyicilerimizle paylaşıyoruz.
Türkçe Çeviri: Pelin Tünaydın 04/04/2011
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder