1909-1914 dönemi:
1910 Selanik |
Aynı gün Selanik’te bildiriler dağıtıldı.
1910’da 1 Mayıs Selanik, Veles (Köprülü) vb. birçok Rumeli kentinde kutlandı.
1911’de Üsküp, Selanik, İstanbul, Kumanova, Veles, Edirne’de emekçiler İşçi Bayramı’nda gösteriler düzenlediler.
1912’de Selanik ve İstanbul’da Bir Mayıs kutlandı.
1913 ve 1914’te siyasi çevre koşullarının ve savaşların elvermemesi nedeniyle Bir Mayıs için bildiri dağıtmak ve afiş asmakla yetinildi.
Bu dönemdeki kutlamalar Osmanlı işçi sınıfının 1 Mayısın:
1)İşçi Bayramı,
2)İşçilerin uluslar arası dayanışma günü olduğunu; 3) “8 saat iş-8 saat istirahat-8 saat uyku” anlamına geldiğini bildiğini ispat ediyor.
Ve bir noktayı daha vurgulamak gerekiyor: Gösterilere yerine ve yılına göre onlarca, yüzlerce veya binlerce işçi katıldı, hiçbir “olay” çıkmadı. Bu da biliniyor.
İkinci dönemi 1920’den başlatabiliriz:
1920 |
1 Mayıs 1920’de Trabzon ve civarındaki birçok kentte yüzlerce işçi Lenin ve Enver Paşa’ya övgülerle dolu bandrollar taşıyarak ve sloganlar atarak gösteri ve yürüyüş düzenledi.
Kurtuluş savaşı yıllarında bir yandan savaşa katkılarını esirgemeyen işçiler, işçi bayramını da kutladılar. İşte örnekleri:
1 Mayıs 1921’de İşçi Bayramı İstanbul’da Türkiye Sosyalist Fırkası (TSF) öncülüğünde kutlandı. Şirket-i Hayriye, Haliç Şirketi, Baruthane, Feshane, Zeytinburnu fabrikaları işçileri ve öbür fabrika ve atölye işçileri işi bıraktılar.
Kağıthane’de kutlanan bayramın yanı sıra TSF’nin Babıali Caddesindeki merkezinde de bir tören düzenlendi; bando, Enternasyonal’i çaldı; işçi kuruluşları temsilcileri merkeze gelip bayramlaştılar.
2 Mayıs 1921 tarihli İkdam gazetesinin yazdığına göre, “işçiler mavi işçi gömlekleri, kırmızı boyunbağları, kırmızı rozetleriyle dolaştı, TSF merkezine ve işçilerin bindikleri bazı otomobillere kızıl bayraklar çekildi.”