TOKİ’den Aslan Payı Kimlerin?

Mustafa Sönmez

AKP iktidarının en “korsan” kurumu TOKİ’nin, bugüne kadar 30 küsur milyar TL’yi bulan yatırımları, irili ufaklı inşaat firmaları eliyle gerçekleştiriliyor. Korsan kurum TOKİ, doğrudan RTE’ye bağlı. Bütçesi yok!…Sermayesi, kamu arsaları. Kamuya ait en değerli arsaları büyük müteahhitlere lüks daire yapmaları için veriyor, anlaşmaya göre payını alıyor ve onu diğer projelere sermaye yapıyor. Yılda ne bilanço yapar, kar mı eder zarar mı, kaç kişi çalıştırır ne kadar personel harcaması yapar, ne kadar cari harcaması,yatırım harcaması var, ne kadar transfer harcaması var ? Hangi projeden kar, hangisinden zarar etti, kimse bilmez., bilemez. Çünkü TOKİ’yi Sayıştay filan denetleyemez. IMF bile bilgi alamadı TOKİ hakkında.  Güya Başbakanlık Yüksek Denetim Kurulu denetler. Ama o da zaten RTE’ye bağlı..Böyle bir ucube kuruluşun ne kadar arsayı, kime, hem de kamu ihale yasasına tabi olmadan, hem de yapı denetim sürecinden bağışık olarak ,dağıttığını bilemezsiniz. Bir tek web sitesinde, bugüne kadar yaptırdığı işlerin listesi var. Hangi işi, hangi firmaya yaptırmış, işin bedeli ne kadar ve işin ne kadarı tamamlanmış, böyle bir liste…Bu listeden bile TOKİ’nin işleri belli şirketlerde yoğunlaştırdığı anlaşılıyor.

***
20 Mayıs tarihli yazımda belirtmiştim: 1500 dolayındaki 32 milyar TL’lik TOKİ yatırımlarının yüzde 30’una yakını İstanbul’da yoğunlaşmış durumda. TOKİ ile iş yapan müteahhitler irili ufaklı. Ama bazıları var ki, aslan payını alıyorlar. Bunları, TOKİ veri tabanından ayıklayınca bakın ortaya nasıl bir liste çıkıyor:

TOKİ’nin 32 milyar TL’lik yatırımının yüzde 42’sinin 30 firma tarafından gerçekleştirildiği ve gerçekleştirilmekte olduğu anlaşılıyor. TOKİ tarihinin en büyük yatırımı, Metal Yapı’nın ve sürdürülen Bakırköy projesi, 1,2 milyar TL’lik bir iş. Kamuoyonun ismini en çok duyduğu Varyap, TOKİ ile 5 büyük proje yürütmüş. Arena Stadı, Ataşehir ve Bahçeşehir’deki Meridian,Uphillcourt gibi tuhaf isimli projeler hep Varyap’ın…Aşçıoğlu, TOKİ’den Ali Sami Yen Stadı ve Likör fabrikası arazilerini alıp gökdelenler dikmeye heves eden büyük firmalardan biri.
My World, My World Europe isimli projeleri, Arena Stadı ticari yatırımlarını yapan Ağaoğlu, TOKİ’nin bir diğer önemli partneri. En çok da Kuzu Grubu dikkat çekiyor. 20 dolayında 724 milyon TL’lik projeyi teslim etmiş TOKİ, Kuzu’ya…Ilgın,Öz-Kar,Eryapı, Siyah Kalem, Türkerler, diğer önemli TOKİ müteahhitleri.

***
İlk elde 30 inşaat firma ve grubu, TOKİ yatırımlarından yüzde 42 pay almış. Ama, hepsi bu değil tabii. Bir de TOKİ’nin birçoğu Anadolu’ya yayılmış projelerini alan ikinci grup müteahhitler var. Aldıkları işler 200 milyon TL ila 100 milyon TL arasında olanların sayısını 45, proje sayısını 212 olarak saptadık. İlk 30 firma, TOKİ işlerinin yüzde 42’sini alırken bu ikinci grup, toplam projelerin yüzde 20’ye yakınını almışlar(*).
TOKİ’nin iş yaptırdığı inşaat firmalarının bir kısmı, uzun yıllardır konut işlerinde uzman kuruluşlar. Ama TOKİ ile birlikte türemiş ve palazlanmış irili ufaklı çok sayıda firma olduğunu kim yadsıyabilir? Bal tutanın parmağını yaladığı bu AKP iktidarı devrinde, AKP’nin seçim  kampanyalarının finansmanında pamuk ellerini ceplerine atanlar içinde TOKİ müteahhitlerinin katkısı az olmasa gerek. Denetimsiz, bütçesiz, kamu arsalarını tepe tepe kullanma keyfiyetini eline geçirmiş RTE çiftliği TOKİ’nin, bu “örtülü ödenekli” işleri, bir gün hukuk önüne çıkarılırsa, çok ilginç hikayeler dinleyeceğimizden kuşkunuz olmasın.