Hidroelektrik Santral (HES) ve Nükleer Santral yapmak isteyen şirketlerin yaşam alanlarını talan etmesine karşı kararlı bir şekilde mücadele eden Karadeniz halklarından biri olan Lazlar, yüz yıllardan beri konuştukları, ancak devletin asimilasyon politikaları nedeni ile unutmaya yüz tuttukları Lazca için kolları sıvadı. Laz Kolektif Hareketi Girişimi üyeleri avukat Ahmet Hulusi Kırım, mali müşavir Erkan Temel ve yazar-araştırmacı Ali İhsan Aksamaz'ın çağrısı ile bir araya gelen onlarca Laz aydını ve aktivisti, Laz Dili Enstitüsü kurulması için çalışmalar başlattı. Enstitü kuruluşu önümüzdeki günlerde resmi olarak kamuoyuna deklere edilecek.
1992'den 2011'e uzanan kararlı bir yolculuk
Laz Dili Enstitüsü kurma fikri ilk olarak 1992 yılında avukat Ahmet Hulusi Kırım tarafından deklare edildi. Ancak bu fikir dönemin baskıcı zihniyetinin engellemeleri nedeni ile hayata geçmedi. Kırım'ın bu isteği Laz Kolektif Hareketi Girişimi üyelerinin çabasıyla hayat bulacak. Kırım ile fikirsel olarak ortaklaşan Laz Kolektif Hareketi Girişimi üyesi Erkan Temel, Kendilerini enstitü kurmaya iten nedenleri ve kuruluş çalışmalarını anlatarak, Laz Dili Enstitüsü (Lazuri Nenaşi Oçkinale)'nün hedeflerinden birinin halk olma bilinciyle Lazcayı ve Laz kültürünü koruyarak geleceğe taşımak olduğunu vurguladı. Temel, enstitünün Lazcanın sonraki kuşaklara aktarılmasında etkili araçlardan biri olacağını belirterek, "Mağdur ve mazlum Laz halkının insani haklarına kavuşması mücadelesini vermeliyiz. Bir insanın etnik kimliği, anadili doğuştan gelen insani haklarıdır. Bu haklar gasp ediliyorsa, hangi sistem, hangi ideoloji tarafından yapılırsa yapılsın zulmediliyor demektir" diyerek anadil hakkının Türkiye'de nasıl gasp edildiğini gözler önüne serdi.
'Kürtlerin mücadelesi bize örnek oldu'
İstanbul Kürt Enstitüsü'nün Kürtçe ile ilgili yapmış oldukları çalışmaların kendileri için örnek teşkil ettiğini belirten Temel, ilk olarak Lazca-Türkçe yayın yapacak siyasi duruşu olan istikrarlı bir dergi çıkarmanın hedeflerinde olduğunu ve Laz Dili Enstitüsü'nü kurarak Türkiye'nin anadillerinden birini geliştirmeyi amaçladıklarını söylüyor. Temel, uzun vadeli hedeflerini ise çok dilli ortak hayatta kardeşçe bir yaşam olduğunu söyledi. Laz Dili Enstitüsü'nün kuruluşu için çalışmalara çok sayıda aydın, sanatçı ve kendisini Laz olarak tanımlayan herkesin destek vermesi gerektiğini kaydeden Temel son olarak, "Va miğunan çkvaşi medi, çkini xes ren çkini bedi-Yok kimseden ümidimiz, elimizde kaderimiz" diyerek herkesi enstitünün kuruluşunun sorumluluğunu almaya çağırdı.
"Asimilasyon faaliyetlerinin resmen başarılı olmasında diğer halkların aksine Lazların yeterli derecede direnç göstermemesinin de etkisi oldu" diyen Kırım ise Lazların yaşamış olduğu asimilasyona olan tepkisini ortaya koyarken, yine aynı dönem yazdığı başka bir yazısında Laz halkına, "Gelinen aşamada yok olmaya yüz tutmuş ulusal kimliğimize sahip çıkmayı sorumluluk addeden ve kendisine Laz diyen her insanı irade birlikteliğine çağırıyoruz" diye seslendi.
Kaynak: DİHA
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder